سفیانی کیست؟

خروج سُفْیانی یکی از پنج رویداد حتمی در آستانۀ ظهور حضرت مهدی (عج) است و در منطقه شام رخ می‌دهد. بنابر روایتی از امام رضا(ع)، ظهور قائم، بدون خروج سفیانی رخ نخواهد داد. در روایاتی دیگر، سفیانی پس از ۹ ماه حکومت بر شام، به سمت مدینه لشکرکشی می‌کند و در جایی به نام بیداء، در زمین فرو می‌رود.

سفیانی در روایات شیعه و سنی، از نوادگان ابوسفیان دانسته شده که چهره‌ای خون‌ریز و بی‌رحم دارد و مردم از دیدن او وحشت می‌کنند. نام‌های مختلفی از جمله عنبسة بن مرة برای وی ذکر شده است.

در منابع روایی شیعه و اهل سنت، اسامی مختلفی برای سفیانی ذکر شده است؛ از جمله در روایات مختلفی از امام علی(ع)، نام وی، عنبسة بن مرة[؛، حرب بن عنبسة؛ و عثمان بن عنبسة،؛ از نوادگان ابوسفیان ذکر شده است.؛ همچنین نام او در منابع اهل سنت، حرب بن عنبسة؛ و معاویه بن عتبه دانسته شده است.؛

سفیانی، در روایات، بسیار خون‌ریز، آدم‌کش و بی‌رحم تصویر شده است.:همچنین بنابر روایاتی که از امام علی(ع) نقل شده، سفیانی مردی چهارشانه، آبله‌رو، و تک‌چشم است که مردم از دیدن او وحشت می‌کنند؛

بر پایه روایتی از امام صادق(ع) که در بحار الانوار نقل شده، سفیانی دشمن شیعه است و منادی او در کوفه اعلام می‌کند که هر کس سر شیعه‌ای را از تن جدا کند به او هزار درهم می‌دهد.؛

خروج سفیانی، در روایاتی از امام صادق(ع) حتمی دانسته شده؛ و در کنار خروج یمانی، صیحه آسمانی، قتل نفس زکیه و خسف بیداء، یکی از پنج نشانه پیش از قیام قائم معرفی شده است؛.

همچنین بنابر نقلی از امام رضا(ع)، ظهور قائم از جانب خدا حتمی است، و خروج سفیانی هم حتمی است و بدون خروج سفیانی، قائم ظهور نخواهد کرد؛.

در روایتی از امام صادق(ع) هم خروج سفیانی حتمی و در ماه رجب دانسته شده است؛.

روایتی از امام باقر(ع)، حاکی از این است که خروج سفیانی، سید یمانی و سید خراسانی، در یک سال، یک ماه و یک روز واقع خواهد شد؛.

در روایاتی از پیامبر اکرم(ص)، یکی از نشانه‌های ظهور امام مهدی(ع)، خروج لشکری از شام و فرو رفتن آنها در سرزمینی به نام بیداء معرفی شده که در منابع روایی به خسف بیداء شهرت یافته است؛.

بنابر روایتی دیگر، امام علی(ع) درباره بخشی از آیه ۵۱ سوره سبأ (وَ لَوْ تَرىٰ‌ إِذْ فَزِعُوا فَلاٰ فَوْتَ‌ وَ أُخِذُوا مِنْ‌ مَكٰانٍ‌ قَرِيبٍ)، به سفیانی اشاره کرده و تصریح کرده که ۹ ماه بر شام حکومت می‌کند و پس از آنکه به سوی مدینه لشکرکشی می‌کند، در بیداء، خداوند او را در زمین فرو می‌برد؛.

ابن طاووس، التشریف بالمنن، ۱۴۱۶ق، ص۲۹۶؛ فتلاوی، علامات المهدی المنتظر، ۱۴۲۱ق، ص۲۷۹.

شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ص۵۶۷؛ فتلاوی، علامات المهدی المنتظر، ۱۴۲۱ق، ص۳۳۷.

تاج الدین، المجالس المهدویة، ۱۴۳۷ق، ص۲۲۳.

شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ص۵۶۷؛ فتلاوی، علامات المهدی المنتظر، ۱۴۲۱ق، ص۳۳۷؛ تاج الدین، المجالس المهدویة، ۱۴۳۷ق، ص۲۲۳.

مقدسی، عقد الدرر، ۱۴۲۸ق، ص۱۲۸.

مقدسی، عقد الدرر، ۱۴۲۸ق، ص۱۱۶.

برای نمونه نگاه کنید به: ابن طاووس، التشریف بالمنن، ۱۴۱۶ق، ص۱۱۵ - ۱۱۷؛ مقدسی، عقد الدرر، ۱۴۲۸ق، ص۷۶.

نگاه کنید به: علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۲۰۵.

علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۲۱۵.

شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۶۷۸، ح۵؛ ص۶۸۰، ح۱۴ و ۱۵.

شیخ صدوق، کمال الدین، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۶۷۸، ح۵.

حمیری، قرب الإسناد، ص۳۷۴، ح۱۳۲۹.

نعمانی، الغیبة، [۱۳۹۷ق]، ص۳۰۲.

نعمانی، الغیبه، [۱۳۹۷ق]، ص۳۶۹.

ابن طاووس، التشریف بالمنن، ۱۴۱۶ق، ص۱۵۸، ح۲۰۵ و ۲۰۶.

نعمانی، الغیبه، [۱۳۹۷ق]، ص۳۰۵.